İçerikte Neler Var?
Adli Yardım Nedir? Barodan Avukat Talep Etme Nedir? 2025
Kişilerin çeşitli sebeplerle hak arama yoluna gitme kararı vermesinden sonra bu hak arama sürecinde mahkeme masrafının ne kadar olacağıdır. Dava ya da icra takibi açacak kişi haklı olduğunu düşündüğü bu yola girdiğinde; “ Dava açma masrafı ne kadar? ” “ Dava açma masrafı olmadan dava açılabilir mi? ” gibi sorular gündeme gelmektedir. Hem ülkemiz kanunlarında hem de Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi gibi evrensel hukuk sözleşmelerinde kişilerin hak arama özgürlüklerinin korunması yönünde çalışmalar vardır. Tüm bu çalışmaların neticesinde adli yardım düzenlemesiyle kişilerin hak arama özgürlüklerinin sağlanmasında adli yardım önemli bir gelişmedir.
Adli yardım, dava veya icra takibi açma masrafı olmayan ya da mali gücü yetersiz kimselerin hak arama özgürlüklerinin etkilenmemesi, dava açma hakkı gibi herkese tanınan bir haktan mahrum olmamaları amacıyla dava veya icra harç ve masraflarından muaf tutulmaları olup ikamet ettikleri yer barosundan avukat tayin edilmesini de kapsar. Böylelikle adli yardım sayesinde kişi hem dava açma ya da icra takibi açma masraflarından kurtulmuş olacak aynı zamanda barodan avukat tayin edilmesiyle tüm hukuki sürecini avukatlık hizmeti alarak sürdürecektir.
Dava Açıldıktan Sonra Adli Yardım Talebinde Bulunulabilir Mi?
Dava açıldıktan sonra da adli yardım başvurusu yapmak mümkündür. Ancak avukatlık giderlerinin yanı sıra yargılama giderlerinin de karşılanabilmesi talep edilecekse adli yardım başvurunun dava açılmadan önce mahkemeye yapılması önemlidir. Ancak dava açıldıktan sonra da kişinin ekonomik durumunun değişmesi vb. sebeplerle de başvuru yapılmasında bir engel yoktur. Adli yardım kararı verilene kadar, harç, gider ve kanıt avansı alınmaz (Yazı İşleri Yönetmeliği m. 205/2). Adli yardım kararı şu hakları sağlar (HMK m. 335/1)
Kimler Adli Yardımdan Yaralanabilir?
Kendisi ve ailesinin geçimini önemli ölçüde zor duruma düşürmeksizin, gereken yargılama veya takip giderlerini kısmen veya tamamen ödeme gücünden yoksun olan kimseler iddia ve savunmalarında, geçici hukuki korunma taleplerinde ve icra takibinde, taleplerinin açıkça dayanaktan yoksun olmaması kaydıyla adli yardımdan yararlanabilirler.
Kamuya yararlı dernek ve vakıflar, iddia ve savunmalarında haklı göründükleri ve mali açıdan zor duruma düşmeden gerekli giderleri kısmen veya tamamen ödeyemeyecek durumda oldukları takdirde adli yardımdan yararlanabilirler.
Adli Yardım Kapsamında Olan Konular Nelerdir?
Adli yardım kararı, ilgiliye, yapılacak tüm yargılama ve takip giderlerinden dava sonuçlanıncaya kadar geçici olarak muafiyet, yargılama ve takip giderleri için teminat göstermekten muafiyet, dava ve icra takibi sırasında yapılması gereken tüm giderlerin Devlet tarafından avans olarak ödenmesi, davanın avukat ile takibi gerekiyorsa, ücreti sonradan ödenmek üzere bir avukat temini gibi hususları sağlar. Mahkeme, talepte bulunanın, belirtilen hususların bir kısmından yararlanmasına da karar verebilir.
Mahkemeden Adli Yardım Talep Etmek İçin Gereken Belgeler Nelerdir?
Adli yardım talebi için genellikle kimlik belgesi ve gelir durumunu gösteren belgeler gerekmektedir. Ayrıca, talep dilekçesi ve varsa dava açmak için gereken diğer belgelerin de eklenmesi gerekmektedir.Belge eksikliği durumunda mahkemece adli yardım talebinin reddine karar verilebilir.
Tüm Davalarda Adli Yardım Almak Mümkün Mü?
Adli yardım sistemi ceza davaları dışındaki davalar içindir. Ceza davalarında adli yardım sistemi farklı yapılandırılmıştır. Adli yargıda hukuk mahkemelerinde ve idari yargıda dava açarken veya aleyhe dava açılmışsa adli yardım talep edilebilir.
Adli Yardım Başvuruları Mahkemece Nasıl Değerlendirilir?
Adli yardım talebinin değerlendirilmesi başvurunun iletildiği adli yardım bürosu ya da ilgili mahkeme tarafından yapılmaktadır. Talebinin gerekliliğini ve haklılığını kanıtlama yükümlülüğü başvuru sahibine/davacıya aittir. Mahkemeler adli yardım başvurularını duruşma yapmadan da karar bağlayabileceği gibi gerekli hallerde duruşmalı bir inceleme süreci yürütebilmektedir.
Davada Haksız Çıkan Tarafça Dava Giderleri Nasıl Ödenir?
Adli yardım kararından dolayı ertelenen tüm yargılama giderleri ile Devletçe ödenen avanslar dava veya takip sonunda haksız çıkan kişiden tahsil olunur. Adli yardımdan yararlanan kişinin haksız çıkması hâlinde, uygun görülürse yargılama giderlerinin en çok bir yıl içinde aylık eşit taksitler hâlinde ödenmesine karar verilebilir.
Adli yardım kararından dolayı Devletçe ödenen veya muaf tutulan yargılama giderlerinin tahsilinin, adli yardımdan yararlananın mağduriyetine neden olacağı mahkemece açıkça anlaşılırsa, mahkeme, hükümde tamamen veya kısmen ödemeden muaf tutulmasına karar verebilir.
Barodan Ücretsiz Avukat Talebi Nedir?
Bir dava açmak isteyen veya hakkında dava açılmış olan taraf bulundukları yerdeki barodan kendilerine ceza davaları hariç olmak üzere avukat atanmasını isteyebilirler. Bunun için istenen belgelerle birlikte baroların adli yardım bürosuna başvurulması gerekir. Baroların adli yardım bürolarına en yaygın olarak iş ve boşanma davalarında avukat talebi için başvuru yapılmaktadır. Barolar yapılan başvuruları hem başvurucunun ekonomik durumu hem de hukuki yardım konusu bakımından inceler. Başvuru uygun bulunursa hukuki yardım talep eden kişiye ücretsiz avukat görevlendirmesi yapılır.
Adli Yardım Talebinin Ret Edilme Nedenleri Nedir?
Adli yardım talepleri mahkemece belli nedenlerle reddedilebilir. Bu nedenler, talep eden kişinin durumu ve sunulan belgeler ile ilgilidir.
Gerekli Belgelerin Eksikliği: Başvuru için gerekli belgelerin tam olmaması, talebin reddedilmesine yol açabilir. Belgeler, yoksulluk durumu ya da mal varlığı bilgilerini içermelidir.
Ekonomik Durumun Yetersizliği: Başvuruda bulunan kişinin ekonomik durumu, adli yardım alabilmesi için yeterli düzeyde bulunmayabilir. Gelir seviyesi belirli bir sınırın üzerinde ise talep reddolabilir.
Daha Önceki Reddedilen Talepler: Önceki adli yardım taleplerinin reddedilmesi, yeni başvuruların da aynı sebeplerle kabul edilmeyeceği anlamına gelebilir.
Başvuru Süresinin Geçmesi: Adli yardım için başvurular, belirli bir süre içinde yapılmalıdır. Süresinde yapılmayan başvurular, otomatik olarak reddedilir.
Hukuki İhtiyacın Bulunmaması: Bazı durumlarda, mahkeme talebin gereksiz olduğunu düşünebilir. Eğer dava açma gereği görülmüyorsa, adli yardım talebi de kabul edilmez.
Her bir red sebebi, başvurana bildirilir ve itiraz için 7 günlük süre tanınır.
Adli Yardım Talebinin Reddine Karşı İtiraz Nedir?
Adli yardım talebinin reddine karşı itiraz edilebilir (HMK m. 337/2, c. 1). İtiraz, kararın tebliğinden itibaren bir hafta içinde yapılmalıdır ve dilekçe ile başvurulmalıdır (HMK m. 337/2, c. 1). İtiraz eden mahkeme, dosyayı adli yardım talebinin yapıldığı mahkemenin birden fazla dairesi varsa, sıradaki daireye; tek daire varsa en yakın mahkemeye gönderir (HMK m. 337/2, c. 2). İtiraz sonucunda verilen karar kesindir. Ancak, adli yardım talebi reddedilirse, sonradan ödeme gücündeki ciddi azalma gerekçe gösterilerek yeniden başvurulabilir (HMK m. 337/2, c. 3).
Davada Haklı Çıkan Taraf Ödediği Avukatlık Ücretini Karşı Taraftan Alabilir Mi?
Vekille takip edilen davalarda avukat ücreti de yargılama giderlerinden sayılır. Ancak Avukatlık Kanunu uyarınca hükmedilen ilam ve icra vekalet ücreti taraf asile değil, avukata aittir. Bu nedenle davada haklı çıkan taraf yaptığı dava masrafını karşı taraftan alabilir ancak vekalet ücreti avukata ait olduğundan avukatlık ücretini alamaz.
Adli Yardım İstinaf ve Temyiz Sürecini Kapsar Mı?
Adli yardım istinaf ve temyiz masrafını da kapsar. Adli yardım talebi kabul edilmişse, tüm yargılama harç ve giderleri yargılama sonuna kadar devlet tarafından karşılanır. Bu masrafa, yerel mahkeme kararına karşı başvurulacak istinaf ve temyiz giderleri de dahildir.
Adli Yardım Avukatı Davayı İhmal Eder Mi?
Adli yardım avukatı netice itibariyle ücretsiz çalışmamaktadır. Asgari ücret tarifesine göre belirlenen ücret Baro tarafından ilgili avukata ödenir. Adli yardım biriminde görev alan avukatlar bu durumu kabul ederek gönüllü olmuşlardır. Baro Adli Yardım Kurulları görevlendirdikleri avukatları takip ederler.Ayrıca avukatın ihmali davranışı da görevi ihmal vb. suçlar oluşturmaktadır.
Adli Yardım Talepli Dilekçe Örneği Nedir?
Bu konuda internet üzerinde birçok dilekçe mevcut olup her nasıl dava dilekçesinin alanında uzman avukatlarca hazırlanması tarafların hak kaybına uğramaması için önemliyse de bu konuda bu yönden önemlidir.
