Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar (Takipsizlik) Nedir?
Kovuşturmaya yer olmadığına dair karar; soruşturma aşamasında Cumhuriyet savcısı tarafından iddianame düzenlenerek kamu davası açılabilmesi için şüpheli hakkında yeterli şüphe oluşturacak delil elde edilememesi veya kovuşturma olanağının bulunmaması durumunda verilmektedir. Kovuşturmaya yer olmadığına dair karara takipsizlik kararı da denilmektedir.
Kovuşturmaya yer olmadığında dair karar hükmü CMK madde 172’de düzenlenmiştir. Kovuşturmaya yer olmadığına dair karar (KYOK) yani takipsizlik suçtan zarar gören ile önceden ifadesi alınmış veya sorguya çekilmiş şüpheliye gönderilir.
TAKİPSİZLİK KARARI NEDEN VERİLİR?
Takipsizlik Dair Karar Neden Verilir, sorusu oldukça merak edilen sorulardandır. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 172/1. Maddesinde hangi hallerde KYOK kararı, takipsizlik kararı verileceği düzenlenmiştir. Buna göre;
- Yeterli şüphe oluşturacak delil elde edilememesi,
- Kovuşturma olanağının bulunmaması.
Durumlarının gerçekleşmesi halinde Cumhuriyet Savcısı tarafından Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Kararı diğer bir deyişle Takipsizlik Kararı verilmelidir.
Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar diğer bir deyişle Takipsizlik Kararı yeterli şüpheye ulaşılamadığından şüpheli hakkında iddianame düzenlenmeyeceği, ceza davası açılmayacağı anlamındadır.
1-) Yeterli Şüphe Oluşturacak Delil Elde Edilememesi Sebebiyle KYOK Kararı Verilmesi
CMK madde 170’te “Soruşturma evresi sonunda toplanan deliller, suçun işlendiği hussunda yeterli şüphe oluşturuyorsa; Cumhuriyet savcısı, bir iddianame düzenler.” düzenlemesi yer almaktadır. Yeterli delilden söz edebilmek için soruşturma dosyasındaki delillerin şüphe duyulmasını haklı gösterecek deliller olması, delillerin şüpheli kişinin suçu işlediğine ilişkin akla ve mantığa uygun olması aranacaktır. Yeterli şüphe oluşturacak delil elde edildiği takdirde iddianame düzenlenerek kamu davası açılacaktır. Yeterli şüphe oluşturacak delil elde edilemezse kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilecektir.
2-)Kovuşturma Olanağının Bulunmaması Sebebiyle KYOK Kararı Verilmesi
Kamu davası açılabilmesi için yeterli şüphenin yanında bazı şartların bulunması gerekmektedir. Söz konusu muhakeme şartlarının gerçekleşmemesi durumunda Cumhuriyet savcısı tarafından kovuşturma olanağının bulunmaması sebebiyle kovuşturmaya yer olmadığına dair karar (KYOK) verilecektir. Muhakeme şartları şu şekildedir;
• Şikayet yokluğu; şikayete bağlı suçlarda şikayet hakkının kullanılmaması durumunda iddianame düzenlenerek dava açılması mümkün değildir.
• Şüphelinin ceza ehliyetini sürekli olarak kaybetmesi; TCK madde 32/1 hükmü gereğince “Akıl hastalığı nedeniyle, işlediği fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını algılayamayan veya bu fiille ilgili olarak davranışlarını yönlendirme yeteneği önemli derecede azalmış olan kişiye ceza verilmez.” denilmektedir.
•Yaş küçüklüğü; TCK madde 31 hükmü gereğince “fiili işlediği sırada oniki yaşını doldurmamış olan çocukların ceza sorumluluğu yoktur.” denilmektedir. Bu gibi durumlarda kovuşturma olanağının bulunmaması sebebiyle Kovuşturmaya Yer Olmadığına Karar verilecektir.
• Suçun Af Kapsamına Girmesi; Soruşturma kapsamındaki suçun genel ya da özel af kapsamına girdiği takdirde Cumhuriyet savcısı tarafından takipsizlik kararı verilecektir.
• Zamanaşımı Süresinin Dolması; TCK madde 66 uyarınca “Kanunda başka türlü yazılmış olan haller dışında kamu davası;
a) Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasını gerektiren suçlarda otuz yıl,
b) Müebbet hapis cezasını gerektiren suçlarda yirmibeş yıl,
c) Yirmi yıldan aşağı olmamak üzere hapis cezasını gerektiren suçlarda yirmi yıl,
d) Beş yıldan fazla ve yirmi yıldan az hapis cezasını gerektiren suçlarda onbeş yıl,
e) Beş yıldan fazla olmamak üzere hapis veya adlî para cezasını gerektiren suçlarda sekiz yıl,
Geçmesiyle düşer.
Yukarıda belirtilen durumlarda soruşturma aşamasında bu gibi durumlarda Cumhuriyet savcısı Kovuşturmaya Yer Olmadığına Karar verecektir.
Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karara Karşı İtiraz Nasıl ve Nereye Yapılır?
Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karara Karşı İtirazı için Cumhuriyet savcısı tarafından verilen kovuşturmaya yer olmadığına dair karara itiraz edilmesi mümkündür. CMK madde 173 uyarınca “Suçtan zarar gören, kovuşturmaya yer olmadığına dair kararın kendisine tebliğ edildiği tarihten itibaren onbeş gün içinde, bu kararı veren Cumhuriyet savcısının yargı çevresinde görev yaptığı ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerdeki sulh ceza hakimliğine itiraz edebilir.”
Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karara itiraz dilekçe ile yapılmaktadır. İtiraz dilekçesinde, kamu davasının açılmasını gerektirebilecek olaylar ve deliller belirtilir. Erzincan ve çevresindeki avukatlar yardımıyla itiraz dilekçenizi hazırlama noktasında yardım alabilirsiniz.
Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karara İtirazın Sonuçları
Sulh ceza hakimliğine yapılan itiraz neticesinde sulh ceza hakimliği, kararını vermek için soruşturmanın genişletilmesine gerek görür ise bu hususu açıkça belirtmek suretiyle, o yer Cumhuriyet başsavcılığından talepte bulunabilir. Aynı şekilde kamu davası açılması için yeterli nedenler bulunmazsa, istemi gerekçeli olarak reddeder. Bu durumda itiraz eden giderlere mahkum edilir. Sulh Ceza Hakimliği itirazı haklı görür ve istemi yerinde bulursa, Cumhuriyet savcısı iddianame düzenleyerek mahkemeye verir.
Avukatın Önemi Nedir?
Soruşturma aşamasında bulunan dosyalarda avukatla takip büyük mağduriyetlerin önüne geçecektir. Zira taraflarca görülemeyen delilleri ya da ayrıntılar avukat tarafından fark edebilecektir. Bu durumda şüphelinin haksız yere suçlanması önlenebileceği gibi mağdurun da mağduriyetinin daha da artması önlenecektir. Bu sebeple ceza davaları ile ilgilenen bir avukat ile çalışmanızı tavsiye ederiz.