Miras Paylaşımı Nedir ve Nasıl Yapılır?

Miras Paylaşımı Nedir ve Nasıl Yapılır?

Miras Paylaşımı, Miras Hukuku ölen kişinin mal varlıklarının yasada belirlenen kişilere belirli pay oranları nispetinde intikalini ve bunların ne şekilde paylaşılacağını düzenler. Tereke ise miras bırakanın alacak ve borçları da dahil olmak üzere tüm varlıklarına verilen isimdir. Miras paylaşımı ise miras bırakanın bu varlıklarının oluşturduğu terekenin mirasçılar arasında bölüşülmesi anlamına gelmektedir.

El Birliği Mülkiyeti Nedir?

Vefat edenin ardından kanun veya kanunda geçerli sözleşmeler uyarınca oluşan birliktelik (Mirasçılar) gibi kalan mallara malik olanların mülkiyetine bizler hukuk nezdinde elbirliği mülkiyeti diyoruz.

Elbirliği mülkiyetinde ortakların payları net değildir tüm mallarda hakları vardır. Yani, elbirliği mülkiyetinde mülkiyet hakkına sahip kimsenin belirli somut bir malvarlığı veya hakkı yoktur, herkesin mülkiyet hakkı malın tamamına ilişkindir.

Mirasçılar Kimdir?

Bizim hukukumuzda iki tür mirasçı vardır. Bunlar yasal mirasçı ve atanmış mirasçıdır. Yasal mirasçı kanun tarafından belirlenmiş, 4721 Sayılı Türk Medeni Kanununda düzenlenmiş olan kişilere denir. Buna göre miras bırakanın kan hısımları, evlatlık ve altsoyu ile sağ kalan eş yasal mirasçıdır. Atanmış mirasçı ise miras bırakanın özgür iradesi neticesinde belirli kişileri mirasçı olarak belirlemesi halinde mirasçı sıfatı kazanan kimselerdir.

Miras Paylaşım Davası Açılma Süresi

Miras paylaşım davası açabilmek için öncelikle Türk Medeni Kanunu’nda belirlenen mirasın ret edilme süresinin dolmuş olması gerekir. Mirası ret süresi geçmeden açılan paylaştırma davası, tüm mirasçılar açısından mirası ret süresinin dolmasına kadar bekletilir. Bunun dışında, söz konusu davayı açmak için belirli bir süre şartı düzenlenmemiştir. Mirasçılardan her biri, sözleşme veya kanun gereğince ortaklığı sürdürmekle yükümlü olmadıkça, her zaman mirasın paylaşımı davası açarak mirasın paylaşılmasını isteyebilir. Paylaşma davası, mirasın açılmasından başlayarak miras ortaklığının sona ermesi anına kadar her zaman açılabilir (TMK 642/1). Miras ortaklığı devam ettikçe, bu davanın açılabilmesi için herhangi bir üst sınır/süre (zamanaşımı veya hak düşürücü süre) yoktur.

Yasal Mirasçılar Kimlerdir?

KAN HISIMLARI

Miras Bırakanın Alt Soyu : Çocuklar ve çocukların ölmüş olması halinde onların çocukları

Ana ve Baba : Anne ve babanın ölmüş olması halinde onların alt soyları

Büyük Ana ve Büyük Baba : Altsoyu, ana ve babası ve onların altsoyu bulunmayan miras bırakanın mirasçıları, büyük ana ve büyük babalarıdır.

Evlilik Dışı Hısımlar : Evlilik dışında doğmuş ve soybağı, tanıma veya hakim hükmüyle kurulmuş olanlar

SAĞ KALAN EŞ

Sağ kalan eşin miras payı kiminle birlikte mirasçı olduğuna göre değişmektedir. Buna göre:

Miras bırakanın altsoyu ile birlikte mirasçı olursa, mirasın 1/4’ü,

Miras bırakanın ana ve baba zümresi ile birlikte mirasçı olursa, mirasın 1/2’si,

Miras bırakanın büyük ana ve büyük babaları ve onların çocukları ile birlikte mirasçı olursa, mirasın 3/4’ü, bunlar da yoksa mirasın tamamı eşe kalır.

EVLATLIK

Evlatlık miras bırakana kan hısmıymış gibi mirasçı olacaktır. Evlatlığın altsoyu da aynı şekilde mirasçıdır. Bununla birlikte evlatlığın, kendi ailesindeki mirasçı sıfatı da yine devam etmektedir.

DEVLET

Şayet bir kişinin ölümü anında mirasçısı yok ise ölenin mirası Devlet’e geçecektir.

Miras Paylaşımı Oranları Nasıl Belirlenir?

Miras paylaşım oranları yasal mirasçılar arasında kanunda belirtilen oranlarda ölen kişinin sağ kalan eşinin varlığına göre değişmektedir. Onun dışındaki mirasçılar eşit oranlarda miras payı alırlar. Örneğin sağ kalan eş ve 2 çocuk yasal miraçı oldu ise; sağ kalan eş mirasın 1/4’üne, çocukların her biri mirasın 3/8’ine hak kazanacaktır.

Mirastan Kimler Pay veya Hak Alabilir

Miras kaldıktan sonra ölen kişinin durumuna göre mirasçılar şu şekilde sıralandıırılabilirler.

1. Anne
2. Baba
3. Eş
4. Çocuklar
5. Torunlar
6. Kardeşler
7. Büyükanne veya Büyükbaba vb. kişiler mirastan hak talep edebilmektedir. Kişi ayrıca sağlığında mirasından başka birine (birilerine) pay verebilir. Böyle bir durum söz konusu olduğunda miras bölüşümü bu paydaşlara göre yapılır.

Miras Paylaşımı Davalarında Görevli Mahkeme

Miras hukuku geniş bir alan ve uzmanlık gerektiren bir daldır. Bu bakımdan da dava söz konusu olan mirasların ayrıştırılması durumlarında bilinmesi gereken bazı ön koşullar mevcuttur. Mirasın Paylaştırılması Davası miras bırakanın son ikametgâh yerinde açılır. Tüm mirasçılar anlaşsa dahi, bu konuda kanun koyucu kesin yetki öngördüğünden davayı başka bir yerde açmaları mümkün değildir. Bu davada görevli mahkeme Sulh Hukuk Mahkemesidir.

Mirasçılık Belgesi/Veraset İlamı Nedir?

Yasal miras paylarının ne kadar olacağı Kanunda belirlenmiştir. Miras bırakanın mirasçılarının kim olduğunu ve bu kişilerin pay oranlarını gösteren belgeye mirasçılık belgesi veya bir diğer adıyla veraset ilamı denir.

Mirasçılık belgesi mirasçılardan herhangi biri tarafından Noterliklere başvurularak alınabilecektir. Ancak yabancılık unsuru bulunuyorsa mirasçılık belgesinin düzenlenmesinin Sulh Hukuk Mahkemelerinden talep edilmesi gerekmektedir.

Miras Taksim Sözleşmesi Nedir?

Miras paylaşımı için tarafların uzlaşma sağlayarak terekedeki mal varlıklarının ne şekilde taksim edileceği konusunda anlaşması halinde miras taksim sözleşmesi düzenlenerek taraflar anlaşmanın detaylarını imza altına alıp noterde onaylatabilirler. Sözleşmenin noter huzurunda imzalanmış olması bir geçerlilik koşulu değilse de uygulanabilirliği açısından noter huzurunda yapılması tavsiye edilmektedir. Çünkü sözleşmenin noterlikçe onaylanmış olması miras taksim sözleşmesinin, mirasçılardan her birinin tek başına uygulanmasını sağlama imkanı tanımaktadır.

Örneğin miras bırakana ait evlerden birinin mirasçılardan birine ait olacağı kararlaştırılmışsa miras taksim sözleşmesi ile ilgili tapu müdürlüğüne giden mirasçı gerekli işlemleri yaparak ilgili taşınmazın devrini gerçekleştirebilir. Miras taksim sözleşmesi ,mülkiyetin devri gibi bir takım önemli işlemleri barındıracağından eksiksiz bir şekilde hazırlanması önemlidir. Aksi takdirde sözleşme tarafların iradelerini yansıtıyor olsa bile uygulamada sorun yaşanabilecektir. Bu nedenle miras taksim sözleşmelerinin alanında uzman bir miras avukatı tarafından hazırlanmasını ve bu süreçle ilgili hukuki danışmanlık alınmasını tavsiye etmekteyiz.

Miras Paylaşımında Anlaşma Sağlanamaması ve Ortaklığın Giderilmesi Davası

Miras bırakanın vefatının ardından miras malları mirasçılara geçer. Mirasçıların bu mallar üzerindeki ortaklığına el birliği mülkiyeti adı verilir. Elbirliği ile mülkiyette tapuda hisse oranları yani paylar yoktur. Bu durumda mirasçılar miras mallarının aynen taksim edilmesi konusunda anlaşma sağlayabilirler. Yani hangi malı kimin alacağına karar verip mülkiyetin devri için gerekli işlemleri gerçekleştirmek için kendileri veya vekilleri aracılığıyla tüm mirasçılar bir araya gelmelidir. Örneğin taşınmazlar devredilecekse tapu müdürlüğüne tüm mirasçılar aynı anda birlikte gitmeli ve devir işlemlerini gerçekleştirmelidir.

İşte bu şekilde anlaşma sağlanamazsa ve miras mallarının paylaşımı isteniyorsa mirasçılardan herhangi biri yetkili Sulh Hukuk Mahkemesinde ortaklığın giderilmesi talebini dava yolu ile ileri sürebilir. Taşınır ve taşınmaz tüm malların satılmasını ve satış neticesinde satış masrafları mahsup edilerek tüm mirasçılara miras paylarının satış bedelinden paylaştırılmasını her bir mirasçı bu yolla sağlayabilir. Ortaklığın giderilmesi davasında mirasçılardan herhangi birinin miras malının satılmasını istemiyor olması önem arz etmez. Satış açık artırma yolu ile gerçekleşebilir ve bu durumda mirasçıların ön alım hakkı olmaz.

Bankalardaki Paraların Paylaşılması

Uygulamada karşılaşılan tipik sorunlardan biri de miras bırakanın bankalardaki paralarının mirasçıların tamamı aynı anda bankaya gitmezse alınamaması durumudur. Miras bırakanın öldükten sonra bankadaki paraların alınabilmesi için ya mirasçılar hep birlikte mirasçılık belgesi ile birlikte bankaya gideceklerdir ya da paylı mülkiyete çevirme davası açarak bankadaki paraların paylarının Mahkemece belirlenmesini isteyecektir. Bu durumda mahkeme kararı ile bankaya giden mirasçı kendi payına düşen parayı diğer mirasçılar olmaksızın alabilecektir.

Nikahsız Eşin Miras Hakkı

Resmi nikahla evlenmeyen kişinin mirasçılığı bizim kanunumuzda belirlenmemiştir. Dolayısıyla nikahsız eş herhangi bir zümreye ait değildir. Bu nedenle nikahsız eşin mirasçı olabilmesi için iki seçenek bulunmaktadır. Bu durumda hem yasal miras payı hem de saklı payı söz konusu olmamaktadır. Resmi nikahla evlenmemiş olan eşin mirasçılığı vasiyetname yahut ölünceye kadar bakma sözleşmesi gibi ölüme bağlı bir tasarrufun yapılması ile mümkün olabilecektir.

Ortaklığın giderilmesi davası nedir?

Daha fazla makale için tıklayınız.