Marka Hakkına Tecavüz Suçu ve Cezası Nedir?
Marka, bir teşebbüsün/işletmenin mal veya hizmetlerinin diğer teşebbüslerin/işletmelerin mal veya hizmetlerinden ayırt edilmesini sağlayan, kişi adı, şekil, renk, harf, sayı, ses ve mal veya ambalajlarının biçimi gibi her türlü işaretlerdir. Markanın en önemli işlevi bir işletmenin mal veya hizmetlerinin, başka bir işletmenin mal veya hizmetlerinden ayırt edilmesini sağlamasıdır.
6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanununun 29.maddesine göre; marka sahibinin izni alınmadan, markayı veya ayırt edilemeyecek kadar benzerinin kullanılmasıyla markayı taklit etmek, çakma, taklit, imitasyon ürünleri satmak, dağıtmak, başka bir şekilde ticaret alanına çıkarmak, ithal işlemine tabi tutmak, ihraç etmek, ticari amaçla elde bulundurmak veya bu ürüne dair sözleşme yapmak için öneride bulunmak, lisans haklarını izinsiz olarak genişletmek, üçüncü kişilere devretmek marka hakkına tecavüz sayılır.
Marka Hakkına Tecavüz Sayılan Fiiller Nelerdir?
Marka hakkına tecavüz sayılan fiiller, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu 29. maddesinde sayılmıştır. Bu fiiller;
- Marka sahibinin izni bulunmaksızın, markayı yukarıda da açıkladığımız yasanın 7. maddesinde belirtilen şekillerde kullanma,
- Marka sahibinin izni bulunmaksızın, markayı ya da ayırt edilemeyecek kadar benzerini kullanmak suretiyle markayı taklit etme,
- Markayı ya da ayırt edilemeyecek kadar benzerini kullanmak suretiyle markanın taklit edildiğini bildiği yahut bilmesi gerektiği halde tecavüz yolu ile kullanılan markayı taşıyan ürünleri satma, dağıtma, başka bir şekilde ticaret alanına çıkarma, ithal işlemine tabi tutma, ihraç etme, ticari amaçla elde bulundurma veya bu ürüne dair sözleşme yapmak için öneride bulunma,
- Marka sahibi tarafından lisans yolu ile verilmiş hakları izinsiz genişletme veya bu hakları üçüncü kişilere devretme,
şeklinde belirlenmiştir. Yasanın 19. maddesi ikinci fıkrası hükmü tecavüz davalarında def’i olarak ileri sürülebilir. Bu halde kullanıma ilişkin beş yıllık sürenin belirlenmesinde dava tarihi esas alınır.
Marka Hakkına Tecavüz Suçunun Cezası Nedir?
Marka hakkına tecavüze ilişkin cezai yaptırımlar SMK m.30’da düzenlenmiştir. İlgili madde uyarınca aşağıda sıralanan her bir fiil için farklı yaptırımlar belirlenmiş olup, bu yaptırımlar şu şekildedir:
- Başkasına ait marka hakkına iktibas veya iltibas suretiyle tecavüz ederek mal üreten veya hizmet sunan, satışa arz eden veya satan, ithal ya da ihraç eden, ticari amaçla satın alan, bulunduran, nakleden veya depolayan kişi bir yıldan üç yıla kadar hapis ve yirmi bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
- Marka koruması olduğunu belirten işareti mal veya ambalaj üzerinden yetkisi olmadan kaldıran kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
- Yetkisi olmadığı halde başkasına ait marka hakkı üzerinde devretmek, lisans veya rehin vermek suretiyle tasarrufta bulunan kişi iki yıldan dört yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
İlgili hüküm uyarınca marka hakkına tecavüz edenlere, hapis ve adli para cezası uygulanacaktır. Yukarıda belirtilen fiillerin tüzel kişinin faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde ayrıca bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur.
Yukarıda sıralanmış suçlardan dolayı cezaya hükmedilebilmesi için markanın Türkiye’de tescilli olması şarttır.(SMK m.30/5).
Marka Hakkına Tecavüz Suçu Şikâyeti Nasıl Yapılır ve Şikayet Süresi Ne Kadardır ?
Marka hakkına tecavüz suçunun soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete tabidir. Bu sebeple failin ve fiilin öğrenilmesinden itibaren 6 ay içerisinde yetkili Cumhuriyet Başsavcılığı’na şikâyette bulunulmalıdır.
Şikayet Hakkı, Zamanaşımı ve Uzlaşma Nedir?
Şikayet hakkı, bir suçun savcılık tarafından soruşturulması veya mahkeme tarafından kovuşturulması için suçtan zarar gören veya mağdura tanınan kişiye sıkı surette bağlı bir kamu hukuku hakkıdır. Marka hakkına karşı işlenen tüm suçların soruşturulması ve kovuşturulması şikayete tabidir.
Marka hakkına tecavüz suçu da şikayete tabi suçlar arasında yer almaktadır. Kamu davası açıldıktan sonra şikayetten vazgeçme kamu davasının düşmesi sonucunu doğurur.
Marka hakkına tecavüz suçunda dava zamanaşımı süresi 8 yıldır. Marka hakkına tecavüz suçu, uzlaşma prosedürünün uygulanabileceği suçlardandır.
Marka Hakkına Tecavüz Suçunda Görevli Mahkeme Neresidir?
Fikri Sınai Haklar ve Ceza Mahkemesi, özel mahkeme statüsünde bir mahkeme olup 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun öngördüğü usul hükümlerine göre yargılama yapmaktadır. Marka hakkına karşı işlenen suçlarda, özellikle marka hakkına tecavüz suçunda araştırma ve delil toplama faaliyetleri özellik arz ettiğinden özel nitelikli bu mahkeme yargılama yapmaya görevli kılınmıştır.Ancak bu mahkemenin olmadığı yerlerde bu davalara Asliye Ceza Mahkemesi Bakmaktadır.
Marka Hakkına Tecavüz Suçlarında Etkin Pişmanlık Hükümleri Nedir?
Kanunun 30.maddesinin 7.fıkrasında “Başkasının hak sahibi olduğu marka taklit edilerek üretilmiş malı, satışa arz eden veya satan kişinin bu malı nereden temin ettiğini bildirmesi ve bu suretle üretenlerin ortaya çıkarılmasını ve üretilmiş mallara el konulmasını sağlaması hâlinde hakkında cezaya hükmolunmaz.” denilmek suretiyle marka hakkına tecavüz suçlarında etkin pişmanlık düzenlemesine gidilmiştir.
Yargıtay kararları ile hükmün açık lafzı kapsamında etkin pişmanlık hükmünden faydalanılması için;
- Taklit edilmiş bir mal olması,
- Taklit edilerek üretilen malı satışa arz eden veya satan kişinin olması,
- Bu kişinin malı nereden ve kimden temin ettiğini bildirmesi,
- Bu bildirim neticesinde malı üretenlerin ortaya çıkarılmasını ve üretilmiş mallara el konulmasını sağlaması,
şartlarının varlığı bir arada aranmıştır.
Daha fazla makale için tıklayınız.
İddianame Nedir? İddianamenin İadesi Sebepleri Nelerdir?